Gelukkig had ik de mijne lekker vroeg.
In het jaar dat ik mijn 30e verjaardag nog met een groots feest had gevierd, kwam ’ie:  De burn-out.

Ik was destijds projectmanager bij het Rijksvastgoedbedrijf, had net mijn huidige man ontmoet en was bezig met de aankoop van mijn eerste eigen appartement in Amsterdam.
En toen ineens, volkomen onverwacht, overleed mijn vader aan een hersenbloeding.

Ik ging eerst nog even ‘gewoon door’.
Met werken, verbouwen en verhuizen, mijn moeder bezoeken, afspreken met mijn nieuwe liefde én vrienden. Maar het was te veel tegelijk om te verwerken, te veel informatie, beslissingen en emoties. Op een gegeven moment zat ik dagelijks  zomaar huilend achter mijn bureau.

Overspannen.

Een moeilijke periode, waar ik met vallen en opstaan en veel steun van mijn werkgever gelukkig weer uitkwam.
Mijn specifieke situatie, waarin ik in korte tijd drie zogeheten life events  te verwerken kreeg, is misschien wat extreem.
Toch zie ik om me heen veel dezelfde soort worstelingen.

De wens om én carrière te maken én zo goed mogelijk voor de kinderen te zorgen én naar verjaardagen, concerten en borrels te blijven gaan. Oh, en als het kan ook nog regelmatig te sporten.

Te laat naar bed, moe opstaan, en weer door.

Te veel en vooral te veel tegelijk, zonder rust te nemen.

Dit is niet alleen een probleem vanwege het burn-out gevaar, maar ook omdat je effectiviteit bij overbelasting enorm afneemt, zoals diverse onderzoeken de laatste jaren hebben aangetoond.  Daardoor lijkt het alsof je het hoogst haalbare uit je tijd haalt, maar in werkelijkheid is dat helemaal niet zo.

Topsporters hebben niet voor niets rustdagen in hun trainingsschema’s. De ervaring leert dat prestaties afnemen wanneer er niet voldoende ontspanning tegenover de inspanning staat.

Is dit voor jou ook een thema?

Er zijn twee simpele manieren om te checken hoe jij er nu voor staat.

Allereerst kun je er, heel ‘bèta’, een rationele analyse op loslaten. Gewoon een sommetje maken:

1. Hoeveel uren zitten er in mijn week?

2.Welke activiteiten zijn er (werk, huishouden, koken, sport, tijd met de kinderen, sociale afspraken, enzovoorts ) en hoeveel tijd wil ik aan elke activiteit besteden?

En daar komt’ie:

3. Wat gebeurt er als ik die twee van elkaar aftrek?

Grote kans dat je in de min terecht komt.

Hoog tijd om dus om wat activiteiten weg te strepen.

Sommige dingen kun je misschien slim oplossen, efficiënter doen of uitbesteden.

Zo hebben wij al jaren een hulp in de huishouding, en maken we tegenwoordig zelfs weekschema’s voor onze maaltijden en boodschappen. Dat zorgt doordeweeks voor meer ontspanning, omdat het eten in elk geval al geregeld is.

En sommige dingen kunnen dus gewoon niet, er zit er niets anders op dan dat te accepteren.

Belangrijk: check even wat voor jou nou echt leuk en van belang is. Doe geen dingen omdat (je denkt dat) het van je verwacht wordt. 

Ben je introvert en kosten grote feestjes je veel energie? Sla die dan over. Plan gewoon af en toe een etentje met één of twee vrienden of ga samen naar de film. Ook dan behoud je je sociale contacten. En belangrijk: gun anderen diezelfde ruimte, zodat ook zij de sociale druk niet voelen.

Om te bepalen  of je jezelf overbelast, kun je echter ook een andere, wat ‘vagere’ manier toepassen:  Vraag je eens heel bewust af ‘hoe het voelt’.

Dit is wellicht niet de eerste ingang die je als ingenieur geneigd bent te nemen. Maar in onze prachtige biologische systemen – lichaam en geest – zitten de alarmbellen voor overbelasting gewoon ingebakken.

Helaas zijn we er collectief aan gewend geraakt deze signalen te onderdrukken of te negeren.

Een gejaagd gevoel, een kort lontje, veel negatieve emoties, maar ook hoge ademhaling, spierspanning, verhoogde bloeddruk, dat zijn allemaal signalen. En die zijn prima voelbaar, als je er maar bij stil staat.

Als  je die signalen structureel negeert , neem je gewoon steeds méér activiteiten op je bord. Vervolgens word je steeds minder effectief, begint de overprikkeling en volgt uiteindelijk de burn-out.

Je systeem, dat eerst een tijd tevergeefs bezig is geweest ons tot rust te manen, gaat zichzelf beschermen. Door in een beperktere ‘veilige modus’ verder te draaien, of zelfs te kiezen voor een volledige shut-down.

Dat is het moment dat je niet meer tegen harde geluiden kunt, dat je het benauwd krijgt in drukke ruimtes, of dat letters op papier gaan dansen voor je ogen.
Of, zoals bij mij, dat je constant zomaar moet huilen.

Dankzij mijn eigen overspannenheid ben ik nu veel gevoeliger voor deze signalen. ‘Zwakker’, zou mijn stoere geweten het noemen. Waar ik eerst nog rustig uit eten ging terwijl ik eigenlijk te moe was, merk ik nu aan de intensiteit van de geluiden om me heen: ‘Oké, oké, change of plans, thuisblijven en pizza bestellen dan maar.’

En dan heb ik de subtielere signalen daarvóór dus al gemist.

Want zoveel wijzer ben ik nu ook weer niet geworden. Ook nu zoek ik de grenzen weer op.
Mijn partner en ik hebben een driejarige dochter, drukke banen en een redelijk sociaal leven. Is het dan oké dat we maar één keer per week sporten?

Het antwoord is JA, In ieder geval voor nu.

We willen tenslotte ook een beetje ontspannen, zodat we in al die andere zaken effectief blijven.

En ver weg blijven van de burn-out.

Dit artikel verscheen in de Ingenieur, in de Carrièrespecial van nummer 5, mei 2017