‘Ik had hier ook nooit aan moeten beginnen.’

Je zit midden in een project waarin van alles misgaat, na een vervelend gesprek met een klant lig je ’s nachts wakker in bed, of vlak voor een presentatie ben je ineens helemaal op van de zenuwen.

Dan komen ze, dit soort gedachten. ‘Ik had het kunnen weten’, ‘Als het maar wel goed gaat’, of: ‘Had ik me maar niet laten overhalen’.

Ze lijken op een of andere manier heel helpend, maar zijn het eigenlijk niet. Waar slaan die gedachten toch op, waar komen ze vandaan en wat heb je er aan?

Een citaat van Eckhart Tolle dat ik ooit tegenkwam, verhelderde de boel voor mij:

‘Just as the dog loves to chew bones, the human mind loves its problems.’

Ofwel:’ Zoals een hond het heerlijk vindt aan zijn bot te knagen, houdt je mind* van zijn problemen.’

* Ik zou mind kunnen vertalen in brein, of geest, maar op een of ander manier dekt dat de lading niet helemaal, dus ik houd het even bij mind. Ik bedoel daarmee dus hetgeen wat gedachten produceert. Misschien denk je dat jij dat zelf bent, maar check dan eens even: lukt het om 1 minuut geen gedachten te hebben? 
Je mind produceert gedachten, of je dat nu wilt of niet.

Helemaal los gaat je mind dus, als er problemen optreden. En voor de problemen die we als mensen ervaren, is zo’n woeste, nietsontziende aanpak zelden echt effectief.

Er komen dan allerlei gedachten, meestal negatieve ideeën over jezelf en/of over anderen. En vaak spreken de gedachten elkaar nog tegen ook. Het is allemaal bedoeld om te helpen, maar als je alle gedachten en theorieën eens kritisch zou bekijken…
Dan blijkt het grootste deel helemaal niet zo nuttig, en gewoon in de prullenbak te kunnen.

De truc is om in eerste instantie überhaupt te gaan zien dat de ‘hond’ los is. Dat je je blijkbaar even overweldigd voelt, en je mind je dus gaat ‘helpen’.

Heb je dat eenmaal door, dan kun je bewust één of meerdere van de volgende tactieken gaan toepassen:

1. Adem in, adem uit

Verleg de aandacht van je gedachten en je mind naar je lichaam. Hoe is je ademhaling, je hartslag, je bloeddruk en de (ont)spanning in je spieren?

Waar voel je iets wringen? Heb je een knoop in je maag, voel je wat druk op de borst, of spanning in je schouders of kaak?

Schenk er even aandacht aan en check of er iets verandert.

2. Neem afstand

‘Ga af!’ of ‘In je mand’, zeg je in gedachten tegen de hond.
Want jij bént die hond / je mind niet.

Jij bent wél degene die het kan zien gebeuren. Je kunt de gedachten waarnemen, van een afstandje. Probeer maar eens elke gedachte apart voorbij te zien komen, alsof het een wolkje in de lucht is.

Wanneer je ze zo bekijkt, kun je beter zien welke gedachten wel of niet nuttig zijn. Er zijn ook gedachten die telkens weer terugkomen, ongeacht de situatie. Kijk welke gedachten echt waar zijn, en welke gedachten je misschien ongemerkt voor waar hebt aangenomen.
Het kan helpen om ze op te schrijven, of ze hardop uit te spreken tegen iemand anders.

3. Leid jezelf af

Soms kun je de hond/ je mind beter even afleiden, met iets anders.

Toen ik een tijdje overspannen was in 2008, volgend op het overlijden van mijn vader, heb ik veel legpuzzels gemaakt. Echt zo’n activiteit waar je een overactieve mind mee zoet kan houden, terwijl je zelf even rust neemt.
Zo voelde het voor mij, als een pauze van alle gedachten.

Wat kan jouw mind goed afleiden? Misschien een goed boek, een tv-programma of een computerspelletje? Lekker gaan sporten, in de keuken gaan staan om iets lekkers te koken, of naar buiten om een wandeling te maken?

Welke tactiek je ook kiest, het begint dus bij het zien, het herkennen van de hond-met-het-bot. Geef de hond een klopje en een aai: bedank je mind voor het enthousiaste helpen. Maar sta er ook even bij stil dat het je in dit geval juist niet helpt.

En doe dan wat nodig is om wat perspectief te krijgen.

Jij bent het baasje tenslotte.